ورق استیل دوبلکس یا فولاد ضد زنگ دوبلکس چیست؟

فولاد ضدزنگ دوبلکس یا همان ورق استیل دوبلکس نمونه‌ای از فناوری‌های پیشرفته فولاد ضدزنگ است که در اواخر قرن بیستم معرفی شده است. این نوع فولاد، با ترکیب دقیق و تعادلی از دو فاز فریت و آستنیت، خصوصیات استثنایی از‌جمله مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام فراوان و انعطاف پذیری دارد.
از آنجایی که این ورق استیل به نسبت همگنی دو فاز را داراست، در مقابل شرایط مختلف محیطی، از‌جمله مواد شیمیایی و دماهای بالا عملکرد بی‌نظیری ارائه می‌دهد. با بهره‌مندی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد، فولاد ضد زنگ دوبلکس به عنوان یک جواب هوشمندانه برای نیازهای صنایع حساس از‌جمله پتروشیمی، انرژی و ساخت‌و‌ساز به شمار می‌آید که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

معرفی ورق استیل دوبلکس

اصطلاح “دوبلکس” در علم مواد و صنایع فولاد به گریدهای خاص فولاد ضدزنگ اطلاق می‌شود که با داشتن ریزساختار دو فازی، متشکل از فازهای فریت و آستنیت، تمایز یافته‌اند. این دو فاز دارای ساختارهای اتمی متفاوتی بوده و خواص فیزیکی منحصربه‌فردی را از خود نشان می‌دهند.
امتیاز بزرگ ورق استیل دوبلکس، نیاز به تعادل دقیق بین فازهای مختلف است، زیرا فولاد دوبلکس به نسبت مساوی از هر دو فاز را داراست. این ویژگی، فولاد را قادر به ارائه خصوصیات متفاوت و مفید از هر دو نوع ماده می‌سازد.

مزایا و ویژگی‌های ورق استیل دوبلکس

فولادهای ضدزنگ دوبلکس از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردارند که آن‌ها را به گزینه‌ی مناسبی در بسیاری از صنایع تبدیل کرده است.

• این فولادها با شکل‌پذیری بالا نسبت به بسیاری از فلزات امکان شکل‌دهی و مسطح‌سازی آسان‌تر را فراهم می‌کنند.
• همچنین، شاهد چقرمگی و سختی بالایی در این نوع فولادها هستیم که آن‌ها را در مقابل ضربه‌ها و فشارهای فیزیکی مقاوم می‌سازد.
• فولاد دوبلکس به دلیل داشتن مزیت‌هایی همچون استحکام بالا و مقاومت به خوردگی، محبوبیت زیادی یافته است.
• این فولادها نه‌تنها دارای استحکام متوسط نسبت به فولادهای آستنیتی بوده بلکه دارای ویژگی سختی بالا نسبت به فولادهای زنگ نزن فریتی است.
• فولاد دوبلکس، مقاومت بالایی در برابر ضربه و فشار بدون نقص و ترک‌های خاص از خود نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، این فولاد توانایی تحمل بهتری در مقابل شرایط سخت محیطی را از خود ارائه می‌دهد.
• در زمینه جوش‌کاری، فولاد دوبلکس به دلیل ساختار خاصی که دارد، نیاز به دقت بیشتری در جوشکاری دارد. با‌این‌حال، با تنظیم دما و شرایط مناسب، می‌توان به جوشکاری موفقیت‌آمیز این فولاد پرداخت.
• از‌جمله مزایای مهم این نوع فولاد قیمت نسبتاً پایین آن است که باعث تبدیل آن به گزینه اقتصادی و محبوب در بسیاری از صنایع شده است.

در نتیجه، فولاد دوبلکس نه‌تنها مجموعه‌ای از ویژگی‌های مکانیکی متفاوت را ارائه می‌دهد بلکه با قابلیت تطبیق با نیازهای صنایع مختلف به عنوان یک جایگزین هوشمندانه برای فلزات دیگر معرفی شده است.

تولید ورق استیل دوبلکس

برای ساخت فولاد دوبلکس، ابتدا مواد خام حاوی نیکل، سنگ‌آهن، کروم، مولیبدن و عناصر آلیاژی دیگر در یک کوره ذوب می‌شوند و در آنجا با یکدیگر آمیخته می‌شوند. این فرآیند ذوب، یک مرحله اساسی برای تولید فولاد ضدزنگ است.

در مقایسه با سایر انواع فولادهای ضدزنگ، محتوای کروم در فولاد دوبلکس حدود 25 درصد است که نقطه قوت اصلی آن است. میزان نیکل در این فولاد کمتر از 9 درصد است و نیتروژن نیز به مقدار کمی به آن افزوده می‌شود. این ترکیبات آلیاژی، خصوصیات منحصربه‌فردی را در فولاد دوبلکس ایجاد می‌کنند.

فولاد دوبلکس با تعیین محدوده‌های خاص برای مقدار کروم و سایر عناصر، خصوصیات مکانیکی مناسبی را ایجاد می‌کند. این فولاد نه‌تنها با مقاومت به خوردگی و زنگ‌زدگی، بلکه با استحکام بالا و قابلیت شکل‌دهی مناسب، یکی از گزینه‌های محبوب در صنایع مختلف است. برای تهیه این نوع ورق استیل با شرکت بازرگانی پولاد تماس حاصل فرمائید.

گریدهای مختلف ورق فولاد ضد زنگ دوبلکس

فولاد‌های زنگ نزن دوبلکس بر اساس میزان مقاومتی که در برابر خوردگی حفره‌ای دارند، به سه گروه تقسیم می‌شوند: دوبلکس کم‌آلیاژ (Lean duplex)، دوبلکس استاندارد (Standard duplex) و سوپر دوبلکس (Super duplex) که این گروه‌بندی براساس مقدار PREN (معادل مقاومت فولاد در برابر تعداد حفرات) تعیین می‌شود. در ادامه، هر یک از این گروه‌ها و ویژگی‌های آن‌ها به تفکیک ذکر می‌شود:

•  دوبلکس کم‌آلیاژ (PREN ۲۲ تا ۲۷) فولاد‌های دوبلکس کم‌آلیاژ اغلب با گرید EN ١. ٤٣٦٢ شناخته می‌شوند. این نوع فولاد زنگ نزن برای صنایع ساختمانی و ساخت‌و‌ساز استفاده می‌شود. مقاومت آن در برابر خوردگی نزدیک به فولاد آستنیتی – فریتی EN ١. ٤٤٠١ است، اما خواص مکانیکی آن بهتر است.
• دوبلکس استاندارد (PREN ۲۸ تا ۳۸) فولاد‌های دوبلکس استاندارد معمولا با گرید EN ١. ٤٤٦٢ یا ٢٢٠۵ شناخته می‌شوند. این فولاد‌ها دارای خواص متوسطی هستند و برای بسیاری از کاربرد‌ها استفاده می‌شوند.
• سوپر دوبلکس (PREN۳۸ تا ۴۵) فولاد‌های زنگ نزن سوپر دوبلکس معمولا با گرید EN ١. ٤٤١٠ یا هایپر دوبلکس نامیده می‌شوند. این نوع فولاد‌ها به دلیل پاسخگویی به نیاز‌های صنایع نفت و گاز و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آن‌ها دارای مقاومت بالا به خوردگی و استحکام عالی هستند، اما به دلیل محتوای بالای عناصر مانند کروم، نیکل، مولیبدن و نیتروژن، فرآیند ساخت آن‌ها دشوارتر است و ممکن است در صورت ساخت ناقص، عملکرد آن‌ها کاهش یابد. این نوع فولاد‌ها بیشتر در تولید نفت دریایی در آب‌های عمیق استفاده می‌شوند.

کاربردهای گسترده فولاد دوبلکس

فولاد دوبلکس با استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و محتوای آلیاژ نسبتاً کم، به گزینه‌ای کم‌هزینه برای کاربردهای با استحکام بالا تبدیل شده است. این نوع فولاد در صنعت نفت و گاز دریایی، به‌خصوص برای سیستم‌های لوله‌کشی، رایزرها و مخازن تحت‌فشار به کار می‌رود.

• فرآیندهای شیمیایی: بخش‌هایی از صنعت شیمیایی به‌خصوص در تولید مواد شیمیایی حساس به خوردگی.
• صنعت پتروشیمی: لوله‌کشی، مخازن و تجهیزات دیگر از‌جمله کاربردهای این فولاد در این صنعت هستند.
• صنعت نفت و گاز: سیستم‌های لوله‌کشی دریایی، تجهیزات زیردریایی و تحت‌فشار.
• صنایع دارویی: بخش‌هایی از تولید و فرآوری داروها که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی دارند.
• کاربرد در LNG (گاز طبیعی مایع): در صنعت گاز طبیعی مایع که با شرایط حاکم در این محیط قابل استفاده است.
• معدن: در تولید تجهیزات و سازه‌های معدن با توجه به شرایط سخت محیط معدن مورد استفاده قرار میگیرد.
• نیروی خورشیدی: در تولید تجهیزات و سازه‌های مرتبط با انرژی خورشیدی کاربرد دارد.

با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد، فولاد دوبلکس به‌عنوانیک جایگزین مقرون به‌صرفه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن آخر
در نهایت می‌توان گفت که ورق استیل دوبلکس با ترکیب مناسبی از کروم، نیکل، مولیبدن و نیتروژن به عنوان یک جزء کلیدی در صنایعی که نیاز به استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی دارند، جایگزین ایده‌آلی محسوب می‌شود.
فولاد دوبلکس با ترکیب منحصربه‌فرد فازهای فریت و آستنیت، خواص مکانیکی برتری ارائه می‌دهد. از این محصول در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، و صنایع معدنی به عنوان یک جزء حیاتی در ساخت لوله‌ها، تجهیزات تحت فشار، مخازن و سازه‌های دریایی استفاده می‌شود.
همچنین، فولاد دوبلکس با استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی، به عنوان یک ماده مطمئن و موثر در کاربردهای مختلف تکنولوژی به‌ویژه در شرایط حاکم بر صنایع پیشرفتهتر، از‌جمله نیروگاه‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر، به کار می‌رود.

سوالات متداول

ورق استیل دوبلکس چیست؟
فولاد دوبلکس یا ورق استیل دوبلکس یک جنس فلزی است که از ترکیب دقیقی از کروم، نیکل، مولیبدن و نیتروژن تشکیل شده است. این ترکیب منحصربه‌فرد این نوع فولاد را به یک ماده با استحکام بالا و مقاوم به خوردگی، تبدیل کرده است.

چه خصوصیاتی از فولاد دوبلکس مهم است؟
فولاد دوبلکس دارای شکل‌پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی و استحکام مکانیکی مناسب است. همچنین، این فولاد به خاطر هزینه نسبتاً پایین خود در مقایسه با خصوصیات برتری که ارائه می‌دهد، جایگزین محبوبی در صنایع مختلف محسوب می‌شود.

چه کاربردهایی برای فولاد دوبلکس وجود دارد؟
فولاد دوبلکس در صنایع مختلفی از‌جمله صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، معدن، نیروگاه‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان یک جزء اساسی برای لوله‌کشی، تجهیزات تحت فشار، مخازن، و سازه‌های دریایی استفاده می‌شود.

آیا فولاد دوبلکس جوش پذیر است؟
بله، فولاد دوبلکس قابلیت جوش‌پذیری دارد. با‌این‌حال، جوشکاری آن به دقت و تخصص بالا نیاز دارد. استفاده از دماهای مناسب و تجهیزات صحیح می‌تواند به جلوگیری از مشکلات در جوشکاری این نوع فولاد کمک کند.

چه عواملی بر کیفیت جوش فولاد دوبلکس تأثیر می‌گذارند؟
عواملی مانند دمای جوشکاری، نوع الکترود و روش جوشکاری بر کیفیت جوش فولاد دوبلکس تأثیرگذار هستند. انتخاب صحیح این عوامل می‌تواند به حفظ خصوصیات مکانیکی و خوردگی فولاد کمک کند.

فولاد دوبلکس به دلیل مقاومت به خوردگی چه تفاوت‌هایی با دیگر فولادها دارد؟
فولاد دوبلکس به دلیل داشتن فازهای فریت و آستنیت، مقاومت بالاتری در برابر خوردگی نسبت به بسیاری از فولادهای دیگر دارد. با این ویژگی، ورق استیل دوبلکس را برای کاربردهایی که در معرض محیط‌های خورنده هستند، مناسب می‌سازد.